استادیار پژوهش، بخش تحقیقات جنگل، موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران. mbayat1983@alumni.ut.ac.ir
چکیده
تجزیه و تحلیل تنوع زیستی در جنگل های شمال کشور با توجه به اهمیت فراوان به عنوان مهمترین اکوسیستم های جنگلی کشور، بسیار ضروری است. در واقع بررسی تنوع زیستی ابزاری مناسب برای تصمیم گیری هـا در مدیریت پـایدار جنگل بـه شمار می‌آید. شاخص های تنوع زیستی جهت برآورد و مقایسه تنوع زیستی توده های مختلف و تعیین روند تغییرات تنوع زیستی در طول زمان در نقاط ثابتی از جنگل اندازه گیری می شوند. این شاخص ها در واقع ابزارهای کنترلی در مدیریت جنگل هستند. امروزه با توجه به فراوانی شاخص های تنوع زیستی، انتخاب شاخص های مناسب برای ارزیابی تنوع زیستی درختی جنگل های هیرکانی برای مدیران و جنگلبانان پیچیده و مشکل شده است مهمترین مسأله در انتخاب شاخص های تنوع زیستی، هدف از بررسی و ارزیابی می باشد که کدام گروه از شاخص های غنا، ناهمگنی و یکنواختی مورد نیاز و استفاده قرار خواهد گرفت. در این مقاله با توجه به کاربرد، سابقه و نحوه محاسبه شاخص های تنوع زیستی در جنگل، به خصوص جنگل های هیرکانی، از هر سه گروه شاخص های تنوع زیستی (غنا، ناهمگنی و یکنواختی) شش شاخص پرکاربرد برآورد تنوع زیستی یعنی: شاخص مارگالف و منهینک (از گروه شاخص های غنای گونه ای)، سیمپسون، شانون وینر (از گروه شاخص های تنوع گونه ای) و پیلو، هیپ (از گروه شاخص های یکنواختی) معرفی و تعیین شدند. توصیه این تحقیق به استفاده از شاخص های مناسب تنوع زیستی در جنگل های هیرکانی به منظور بررسی اثرات مدیریتی و پرورشی در این جنگل ها است.
)