دانشیار پژوهش، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران akhavan@rifr-ac.ir
چکیده
برآورد و پهنه‌بندی متغیرهای جنگل (مانند مشخصات خاک، پوشش گیاهی، موجودی حجمی یا تراکم جنگل) به‌منظور مدیریت و برنامه‌ریزی در جنگل امری اجتناب ناپذیر است. امروزه انتخاب یک روش درون‌یابی نااریب به‌منظور پهنه‌بندی متغیرهای جنگل پس از انجام آماربرداری، از شروط لازم برای مدیریت، برنامه‌ریزی و تحقیق در جنگل است. آمار مکانی شاخه‌ای از علم آمار است که با داده‌های مکان‌دار (دارای مختصات) سروکار دارد و روش زمین‌آمار (ژئواستاتیستیک) از جمله روش‌هایی است که در زیر مجموعه آمار مکانی قرار می‌گیرند و قادر به برآورد و پهنه‌بندی دقیق متغیرهای جنگل می‌باشد. چالش‌های موجود در آماربرداری از جنگل عبارتند از: 1- فاصله مناسب نمونه‌برداری 2- افزایش دقت برآورد متغیرها و 3- پهنه‌بندیِ نحوه پراکنش و توزیع متغیرها. روش‌های آمار مکانی با استفاده از داده‌های مکانی قادر به پاسخگویی به این چالش‌ها می‌باشند. از میان این روش‌ها روش زمین‌آمار قادر به پاسخگویی به هر سه چالش می‌باشد که چالش اول را با استفاده از تحلیل واریوگرام متغیر مورد بررسی و چالش‌های دوم و سوم را با استفاده از روش درون‌یابی کریجینگ خود مرتفع می‌سازد. در این مقاله به معرفی اجمالی روش زمین‌آمار و نمونه‌هایی از کاربردهای آن در علوم جنگل پرداخته خواهد شد.
)