مشخصه‌های فیزیکوشیمیایی و زیستی خاک توده دست نخورده بلوط -ممرز در جنگل لوه

نوع مقاله : ترویجی

نویسندگان

1 محقق، بخش تحقیقات آب و خاک، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران

2 دانشیار پژوهش، بخش تحقیقات جنگل، مؤسسه تحقیقات جنگل‎ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

3 استادیار پژوهش، بخش تحقیقات منابع طبیعی و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران ahmadi.1870@gmail.com

4 محقق، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران.

5 کارشناس پژوهش، بخش تحقیقات جنگل، مؤسسه تحقیقات جنگل‎ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

6 محقق، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران

چکیده

پایش خاک جنگلی به‌عنوان یک ابزار کلیدی در مدیریت پایدار منابع طبیعی، امکان شناسایی تغییرات فیزیکوشیمیایی و زیستی خاک را فراهم می‌آورد تا بتوانیم میزان اثرگذاری تغییرات اقلیمی و فعالیت‌های انسانی بر سلامت و تنوع زیستی جنگل‌ها را شناسایی و ارزیابی کنیم. هدف این تحقیق، بررسی و مقایسه مشخصه ‏های فیزیکوشیمیایی و زیستی خاک در زیر تاج پوشش بلندمازو با تاج پوشش ممرز در توده دست ­نخورده بلوط- ممرز در جنگل لوه می‎ باشد. این پژوهش در یک قطعه نمونه یک ‌هکتاری در توده بلوط- ممرز انجام شد که شامل ثبت اطلاعات عمومی و حفر پروفیل برای بررسی افق‌های خاک بود. نمونه‌برداری از خاک در عمق 15-0 سانتی‌متر زیر تاج درختان انجام شد و ویژگی‌های فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک اندازه‌گیری گردید. آزمایش به­ صورت کاملاً تصادفی انجام شد و داده‌ها با استفاده از آزمون‌ آماری تی­ تست و نرم‌افزار SPSS تحلیل شدند تا تأثیر متغیرهای زیستی و فیزیکوشیمیایی بر کیفیت خاک مشخص شود. نتایج این تحقیق نشان داد که بیوماس میکروبی زیر تاج پوشش درخت بلندمازو به‌طور معنی‌داری بیشتر از درخت ممرز بود. در عین حال، میزان نیتریفیکاسیون در زیر تاج پوشش ممرز بیشتر از بلندمازو بود. همچنین تفاوت‌های فیزیکوشیمیایی خاک زیر تاج پوشش دو گونه درختی نشان داد که در برخی عناصر خاک مانند درصد آهک، روی، منگنز و مس، تفاوت‌های معنی‌داری در زیر تاج پوشش دو گونه وجود دارد. به‎ طوری ‎که خاک زیر تاج پوشش بلندمازو دارای مقادیر بیشتری از این عناصر نسبت به خاک زیر تاج پوشش ممرز است. همچنین، در سایر متغیرهای فیزیکوشیمیایی مانند هدایت الکتریکی، اسیدیته، نیتروژن، آهن، کربن آلی، فسفر، پتاسیم و بافت خاک (سیلت، رس و شن) تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد. نتایج تشریح پروفیل، حاکی از طبقه‎ بندی خاک تحت رده Typic Argiudolls بود. این یافته‌ها می‌تواند به بهبود مدیریت بوم‎ سازگان‌های جنگلی و حفظ تنوع زیستی در مناطق تحت پوشش بلوط ممرز کمک کند. همچنین، نتایج این تحقیق می‌تواند به­ عنوان مبنایی برای مطالعات آینده در زمینه تأثیر ویژگی‌های خاک بر روی گونه‌های درختی مشابه مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها