استادیار پژوهش، بخش تحقیقات و آموزش جنگل و مرتع، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه، سازمان تحقیقات و آموزش ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایران. mjavanmiri@ut.ac.ir
چکیده
درختان کهنسال به‌عنوان عناصر مهمی از منظر طبیعی و فرهنگی، نقشی کلیدی در حفظ تنوع زیستی، انتقال میراث تاریخی و ارائه خدمات اکوسیستمی ایفا می‌کنند. این درختان نه صرفاً به‌دلیل سن تقویمی زیاد، بلکه بر پایه ویژگی‌های زیستی همچون توخالی شدن تنه، حضور چوب مرده، زخم‌ها و قارچ‌ها تعریف می‌شوند. مقاله حاضر با هدف تبیین ویژگی‌ها، اهمیت و نحوه مدیریت درختان کهنسال تدوین شده و به بررسی نقش آنها در زیستگاه‌های جنگلی، مناظر تاریخی و سیستم‌های کشاورزی سنتی می‌پردازد. سه دسته اصلی از درختان کهنسال شامل درختان جوان، پایه‌های شاخه‌زاد و درختان تاج‌بری شده معرفی شده‌اند که هر یک منعکس‌کننده شیوه‌های مدیریتی گذشته هستند. همچنین این مقاله به مخاطرات متعدد پیش روی این درختان مانند تخریب زیستگاه، مدیریت نادرست، تغییرات اقلیمی و کاهش چرای سنتی اشاره دارد. در ادامه، اهمیت مدیریت فعال و متناسب برای حفظ و انتقال ارزش‌های زیستی، فرهنگی و ژنتیکی این درختان مورد تأکید قرار می‌گیرد. این مطالعه درک جامعی از ارزش چندوجهی درختان کهنسال ارائه می‌دهد و بر ضرورت سیاست‌گذاری و مدیریت پایدار برای حفاظت از این عناصر ارزشمند تأکید می‌ورزد.
)