آیا تنوع زیستی درختی باعث افزایش بهره وری و تولید چوب در جنگل های هیرکانی می شود؟

نوع مقاله : ترویجی

نویسنده

دانشیار پژوهش، بخش تحقیقات جنگل، تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران mbayat1983@alumni.ut.ac.ir

چکیده

تنوع زیستی جوامع درختی موضوع مهمی در مدیریت پایدار جنگل ­هاست و از طرفی تأثیر روزافزون انسان بر ویژگی­ های خاک و حاصلخیزی آن موضوع مهم دیگری است که می­ تواند رابطه ­ای دو­سویه با تنوع جوامع درختی داشته باشد. لذا مطالعه و فهم این روابط به­ ویژه در سال­ های اخیر و با افزایش اثر انسان و صنعت بر خاک و کاهش روزافزون تنوع گونه ­ای اکوسیستم­ های جنگلی از اهمیت و کاربرد ویژه ­ای در مسائل مدیریتی جنگل­ های هر کشور است. به کمک مدل ­های رگرسیونی، رابطه بین حاصلخیزی و بهره ­وری و تولید چوب در جنگل خیرود با تنوع زیستی درختی مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که رابطه بین غنای گونه ­ای درختی و بهره ­وری مثبت است یعنی با افزایش غنای گونه ­ای تولید چوب در جنگل نیز افزایش می ­یابد. هرچند که عوامل دیگری نیز در این مورد از جمله میزان منابع در دسترس از قبیل؛ عوامل اقلیمی، عوامل خاکی و نور تأثیرگذارند. این موضوع نشان می ­دهد که جنگل­ های آمیخته با غنای گونه ­ای بالا، توان تولیدی بیشتری نسبت به جنگل­ های خالص با یک گونه را دارند. با دخالت و مدیریت درست در جنگل می­ توان شاخص ­های تنوع زیستی درختی را ارتقاء بخشید و به غنای جنگل کمک کرد یا برعکس به نفع گونه ­های درختی شاخص و نخبه به­ منظور تولید چوب بیشتر این شاخص ­ها، تنوع زیستی را کاهش داد. بدین صورت که با دخالت و مدیریت مستقیم توده جنگلی و برداشت درختانی که از نظر تولید چوب خیلی توانمند نیستند، به درختانی که از نظر چوبی برای ما اهمیت دارند کمک کرد. 

کلیدواژه‌ها