برخی از مسائل اجتماعی و اقتصادی تأثیرگذار در احیاء و توسعه جنگل‌های هیرکانی

نوع مقاله : ترویجی

نویسندگان

1 استادیار پژوهش، بخش تحقیقات جنگلها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ارومیه، ایران j.henareh @areeo.ac.ir

2 استادیار پژوهش، بخش تحقیقات جنگلها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سنندج، ایران

3 استاد پژوهش، بخش تحقیقات جنگل، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

جنگل‌های هیرکانی به‌عنوان جنگل‌های تجاری ایران و برجا مانده از جنگل‌های پهن‌برگ مناطق معتدله نیمکره شمالی پیش از آخرین دوره یخبندان، اهمیت فراوانی برای برنامه‌ریزان و تصمیم‌گیران جنگل‌داری در ایران دارند. ضرورت توجه به مشارکت‌های مردمی و الزامات محلی احیاء و توسعه جنگل منجر به شکل‌گیری هدف این نوشتار یعنی شناخت ابعاد اجتماعی، اقتصادی و پیشنهاد مناسب‌ترین شیوه‌های مدیریتی در این ناحیه از جنگل‌های ایران است. برای ترسیم ابعاد اجتماعی احیاء و توسعه جنگل­های هیرکانی در ایران، از طریق تحلیل SWOT، ابتدا فرصت­ ها، تهدیدها، نقاط قوت و نقاط ضعف شناسایی شد و در نهایت در ترسیم چشم‌انداز و راهبرد مدیریتی برای احیاء و توسعه جنگل‌ها در این ناحیه استفاده شد. بر اساس یافته‌های پژوهش، مهمترین ضعف و تهدید احیاء و توسعه جنگل در این ناحیه رویشی به‌ترتیب «وجود دام در جنگل و ناموفق بودن طرح خروج دام از جنگل» و «توسعه مناطق مسکونی در مناطق پایین‌بند جنگل و تخریب زیاد آن» هستند و برای احیاء و توسعه جنگل، راهبرد رقابتی تأیید شد. بنابراین، ‌باید با دوری‌کردن از تهدیدات، از نقاط قوت تحلیل سوآت در برنامه احیاء و توسعه جنگل استفاده بیشتر شود. در این راستا توصیه‌های ترویجی بدین‌ شرح ارائه شدند: 1- ظرفیت‌سازی اجتماعی از طریق ارتقای سطح دانش، آگاهی و مهارت‌های جوامع و نهادها؛ 2- تنوع‌بخشی به معیشت جوامع بومی، محلی و جنگل‌نشینان بوم‌سازگان جنگل‌های هیرکانی و کاهش وابستگی درآمدی خانوارها به منابع وابسته به جنگل و استفاده از ظرفیت زیاد پویش مردمی تولید و کاشت یک میلیارد درخت در راستای احیاء و توسعه جنگل‌های هیرکانی.

کلیدواژه‌ها