اهمیت خدمات بوم‌سازگان در احیا و توسعه جنگل‌های کشور

نوع مقاله : ترویجی

نویسندگان

1 استادیار پژوهش، بخش تحقیقات جنگل‌ها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سنندج، ایران m.haidari@areeo.ac.ir

2 محقق، بخش تحقیقات جنگل‌ها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سنندج، ایران

3 استادیار پژوهش، بخش تحقیقات جنگلها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ارومیه، ایران

4 استادیار پژوهش، بخش تحقیقات جنگل، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

5 استاد پژوهش، بخش تحقیقات جنگل، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

افزایش مشکلات محیط‌ زیستی به‌همراه رشد فرهنگی طی دو دهه اخیر سبب توجه ویژه به خدمات بوم‌سازگان‌های طبیعی در سیاست‌گذاری کلان کشورها شده‌ است. خدمات بوم‌سازگان به‌‌معنی فایده‌هایی هستند که انسان‌ها از بوم‌سازگان به‌دست می‌‌آورند. مفهوم این خدمات به‌دلیل ارتباط آنها با رفاه انسان، اهمیت فراوانی دارد، بنابراین ضروری است که در مدیریت پایدار منابع طبیعی و برنامه‌های احیا و توسعه جنگل به ارزش‌گذاری، استفاده و حفاظت از همه خدمات بوم‌سازگان توجه شود. این خدمات را می‌توان به چهار دسته فراهمی، پشتیبانی، تنظیمی و فرهنگی تقسیم‌‌بندی کرد. اهمیت اغلب این خدمات در جنگل‌های هیرکانی، بیشتر از ناحیه‌های رویشی دیگر در ایران هستند. از این نظر، جنگل‌های زاگرس و ارسباران به‌ترتیب در جایگاه‌های بعدی قرار دارند. در برنامه‌های احیا جنگل‌های کشور فقط اهمیت دو خدمت (منابع ژنتیکی و کنترل زیستی) زیاد است، در حالی‌ که 17 خدمت در برنامه‌های توسعه این جنگل‌ها، اهمیت زیادی دارند. برای احیا و توسعه اصولی جنگل‌های کشور و حفظ و استفاده بهینه از خدمات بوم‌سازگان بر 1- ضرورت افزایش توجه به خدمات تنظیمی، پشتیبانی و فرهنگی بوم‌سازگان به‌منظور جلوگیری از تخریب و تغییر کاربری عرصه‌های طبیعی کشور، 2- استفاده از ظرفیت «پویش مردمی کاشت یک میلیارد درخت» در قالب برنامه‌های احیا و توسعه جنگل، 3- تقویت یگان حفاظت از عرصه‌های طبیعی موجود، 4- تلفیق توسعه جنگل با فعالیت‌های آبخیزداری، 5- افزایش تعداد و ظرفیت نهالستان‌های منابع طبیعی و 6- استفاده بیشتر از خدمات فرهنگی بوم‌سازگان در راستای توانمندسازی جوامع محلی تأکید شد.

کلیدواژه‌ها