آتش‌سوزی در جنگل ها، اثرات، پیش بینی و راهکارهای ترویجی مقابله با آن در ایران و جهان

نوع مقاله : ترویجی

نویسندگان

1 استادیار پژوهش، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران ahmadi.1870@gmail.com

2 دکتری جنگلداری، دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، ایران

3 دکتری جنگل شناسی و اکولوژی جنگل، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران

4 آموزشیار معلم، آموزش و پرورش مازندران، شهرستان جویبار، ایران

5 استادیار پژوهش، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران

چکیده

آتش‌سوزی جنگل تأثیرات عمیقی بر اتمسفر، چرخه بیوگرافی، شیمیایی و ساختار بوم‎سازگان جنگل می گذارد. آتش ‎سوزی ‎ها، تأثیرات متفاوتی بسته به اندازه و فاصله تکرار آنها در محیط‌ زیست دارد. آتش‌سوزی می ‎تواند اثر مستقیم بر نابودی زیستگاه حیوانات داشته باشد و یا با تغییر محیط زیست، آشیان اکولوژیک و منابع غذایی آنها، سبب از بین رفتن، مهاجرت و یا جایگزینی آنها با گونه ‎های دیگر شده و بر تنوع و تعداد موجودات زنده اثر گذارد. از طرفی، با افزایش مکرر آتش‌سوزی‌ها در مناطق مختلف جهان و خسارت‌های ناشی از آن، شناخت روش‌هایی مناسب درخصوص شناسایی آتش و پیش ‎بینی سرعت گسترش آن در عرصه‌ها برای مدیریت ایمن و کارآمد آتش‌سوزی‌ و حفاظت از منابع بسیار ضروری است. استفاده از تکنولوژی سنجش از دور همراه با تصاویر ماهواره‌ای، به ­کارگیری انواع روش‌های آماری و کامپیوتری، مدل‎سازی و بهره‌مندی از تکنولوژی‌های جدید دوربین‌های دیجیتال، سیستم وایرلس و کنترل از راه دور، کمک قابل توجهی در مقابله با آتش‌سوزی‌ها در اختیار مدیران جنگل قرار داده‌ است. لذا، از جمله راهکارهای موثر در مقابله و جلوگیری با آتش ‎سوزی، شناسایی مناطق بحرانی آتش ‎سوزی در نواحی جنگلی و تهیه نقشه بحرانی آتش سوزی در نواحی جنگلی و مرتعی است. همچنین، استفاده از مدل‎سازی گسترش آتش ‎سوزی نیز از جمله ابزارهای کارآمد در کنترل و اطفاء حریق است. در کنار تمامی این عوامل، فعالیت ‎های ترویجی همچون آموزش و آگاهی دادن به مردم و جوامع محلی می ‎تواند در پیشگیری و مقابله با آتش ‎سوزی موثر واقع شوند.

کلیدواژه‌ها