نیروهای پیشران موثر در تخریب جنگل و راهکارهای کاهش اثرهای آن (با تاکید بر زغالگیری)

نوع مقاله : ترویجی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد رشته عمران و بهره‌برداری جنگل، گروه مهندسی طبیعت، دانشکده منابع طبیعی و محیط‌زیست، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران

2 استادیار پژوهش، بخش تحقیقات جنگل‌ها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سنندج، ایران

3 استادیار عمران و بهره برداری جنگل، گروه مهندسی طبیعت، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران.

چکیده

در استان لرستان به‌ویژه در شهرستان الشتر زغالگیری به­ شیوه نگران‌کننده توسعه‌ یافته و آسیب جدی به جنگل‌های این مناطق وارد ساخته است. هدف از این مقاله شناسایی و معرفی نیروهای پیشران موثر بر زغالگیری و ارائه راهکارهای ترویجی (جهت مدیریت مشارکتی جنگل) در شهرستان الشتر (در استان لرستان) است. بعد از تهیه نقشه کاربری اراضی و مناطق درگیر با زغالگیری، وضعیت کنونی اکوسیستم مشخص شد. زغالگیری در 34/6 درصد سامان عرفی مورد پژوهش و 53/2 درصد از سطح جنگل در منطقه مورد پژوهش انجام ‌شد. بر اساس نتایج تحلیل دپسیر، مهم‌ترین نیروهای پیشران در منطقه عبارتند از: پایین بودن سطح درآمد خانوار (فقر)، نشان دادن مالکیت بر منابع طبیعی، نگرانی از آینده و حرص و طمع، افزایش جمعیت، وابستگی معیشتی به برداشت زغال و پایین بودن آگاهی جوامع محلی از اهمیت محیط‌زیست و جنگل. جهت مدیریت پایدار جنگل در منطقه مورد پژوهش توانمندسازی جوامع محلی با توسعه گیاهان دارویی، توسعه اکوتوریسم و استفاده از نیروی کار محلی در اجرای پروژه‌های منابع طبیعی (احیاء و توسعه جنگل)، استفاده از ظرفیت ترویجی و تسهیل­گران محلی و به کارگیری مدیریت مشارکتی (جهت پیشگیری و مقابله با آتش‌سوزی و زغالگیری) توصیه می‌شود.

کلیدواژه‌ها