کاربرد سامانه اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور در حل اختلافات اراضی ملی

نوع مقاله : ترویجی

نویسندگان

1 استادیار پژوهش، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ساری، ایران.

2 مربی آموزشی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ساری، ایران.

چکیده

یکی از چالش‌های مهم در تمیز دادن اختلاف‌های اراضی ملی، نداشتن نقشه‌های واضح، تفاسیر متفاوت و نداشتن ابزارهای لازم برای تشخیص حدود این اراضی است. پس از تصویب قانون ملی شدن جنگل‌های کشور در سال ١٣٤١، برنامه تفکیک اراضی ملی از مستثنیات با هدف ایجاد امنیت برای دیگر طرح‌ها و جلوگیری از تخریب، تجاوز و تصرفات غیرمجاز به عرصه‌های منابع طبیعی شروع گردید. این تفکیک‌ها شامل شناسایی، تثبیت و تملک عرصه و اعیانی جنگل‌ها، مراتع، بیشه‌های طبیعی و اراضی جنگلی و بیابان‌های کشور و تفکیک آن‌ها از عرصه‌ها و خانه‌های روستایی و همچنین اراضی زراعی و باغ‌هایی می‌شد که تا تاریخ تصویب قانون ایجاد شده بودند. این امر موجب اختلافاتی در حدود این اراضی گردید و به ­سبب آن اختلافات حقوقی برای کسب مالکیت آن‌ها به ­وجود آمد. بی‌شک یکی از مهم‌ترین راه‌کارهای تعیین تکلیف اراضی اختلافی، بهره جستن از امکانات و ابزارهای سخت‌افزاری و نرم‌افزاری جدید است تا از این طریق ضمن رعایت حقوق عمومی و تثبیت مالکیت دولت بر اراضی ملی، حقوق متصرف در این اراضی نیز مورد توجه قرار گیرد و هیچ‌گونه تضییع حقوق خصوصی از اشخاص ذی‌حق صورت نگیرد. در این مقاله چگونگی استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور با توجه به ماده‌‌های مورد اختلاف در قانون ملی شدن جنگل‌ها و مراتع، قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها و مراتع و قانون حفظ و حمایت از منابع طبیعی و ذخائر جنگلی کشور به‌صورت کاربردی بیان شده است. در نهایت به‌منظور پایش دقیق و منظم هرگونه تغییر و تحول به­ وجود آمده در اراضی ملی و همچنین مقایسه تغییرات به­ وجود آمده نسبت به گذشته، استفاده از تصاویر ماهواره‌ای با دوره‌های زمانی منظم و عکس‌های هوایی پیشنهاد شده است.

کلیدواژه‌ها