کارآیی جنگل‌کاری با تراکم متفاوت در حفاظت خاک جنگل‌های هیرکانی با استفاده از فناوری هسته‌ای (مطالعه موردی: طرح جنگل‌داری چمستان)

نوع مقاله : ترویجی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول، استادیار پژوهشی، بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ساری، ایران

2 استادیار پژوهشی، رئیس گروه تحقیقات مهندسی رودخانه و سواحل، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

3 دانشیار پژوهشی، گروه تحقیقات مهندسی حفاظت آب و خاک، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

4 محقق مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ساری، ایران

چکیده

تغییر کاربری اراضی جنگلی پیامدهای فراوانی در محل وقوع و خارج از محل وقوع به ­دنبال خواهد داشت. از جمله این پیامدها، هدررفت و فرسایش خاک و تغییر ویژگی‌های ذاتی آن می‌باشد که از دیرباز مورد توجه محققین بسیاری در ایران و جهان قرار گرفته است. در مقابل، روش­های متفاوت حفاظت خاک از جمله جنگل‌کاری در اراضی پاک‌تراشی شده به ­منظور کاهش اثرات بهره‌برداری از جنگل در دهه‌های اخیر توصیه و اجرا شده است. خصوصیات خاص ایزوتوپ ناپایدار سزیم-137، این امکان را فراهم آورده تا با استفاده از برخی اندازه­ گیری­ ها، روند کوتاه تا درازمدت فرآیندهای فرسایش و رسوب مورد بررسی دقیق قرار گیرد. در این تحقیق با استفاده از تکنیک رادیوایزوتوپ سزیم-137، اثرات درازمدت دو جنگل‌کاری 30 ساله با گونه افراپلت و صنوبر با تراکم متفاوت در منطقه چمستان استان مازندران مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد جنگل‌کاری با تراکم حدود 200 اصله نهال در هکتار، شرایط فرسایش و توزیع مجدد خاک را نسبت به جنگل‌کاری با تراکم حدود 600 اصله نهال در هکتار بیشتر فراهم آورده است. نرخ فرسایش خاک در جنگل‌کاری تنک 27/7 تن در هکتار در سال بود، در حالی که این نرخ برای شرایط جنگل‌کاری متراکم 13 تن در هکتار در سال ب­دست آمد. بنابراین تراکم مناسب جنگل­ کاری به ­نحوی که بعد از 30 سال حداقل 600 اصله درخت در هکتار باقی باشند و یا بازکاشت نهال در جنگل­ کاری­ های تنک توصیه می­ شود.

کلیدواژه‌ها